Przyjęte 6 czerwca 1997 roku rozwiązania prawne Kodeksu postępowania karnego znacznie wzmacniają rolę i znaczenie pokrzywdzonego w toku postępowania karnego. W postępowaniu przygotowawczym pokrzywdzony jest stroną (art. 299 § 1 kpk), natomiast w postępowaniu sądowym może występować jako strona jako oskarżyciel posiłkowy, oskarżyciel prywatny i powód cywilny. Konkretne uprawnienia wynikają z istoty roli, jaką w postępowaniu karnym pełni pokrzywdzony.
Zgodnie z art. 49 kpk pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której interes prawny został bezpośrednio naruszony lub zagrożony przestępstwem. Mimo braku osobowości prawnej pokrzywdzonym może być również instytucja państwowa, samorządowa lub społeczna. W przypadku niszczenia mienia takiej instytucji, gdy jej organ nie funkcjonuje, uprawnienia pokrzywdzonego mogą wykonywać organy kontroli państwowej (np. Najwyższa Izba Kontroli, organy kontroli skarbowej), które w ramach swoich kompetencji ujawnił przestępstwo lub wystąpił o wszczęcie postępowania. Za pokrzywdzonego uważa się również zakład ubezpieczeń w zakresie, w jakim pokrył szkodę wyrządzoną pokrzywdzonemu przestępstwem lub jest zobowiązany do jej pokrycia.
Jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni lub ubezwłasnowolniony w całości lub w części, jego prawa wykonuje przedstawiciel ustawowy (ojciec, matka) lub osoba, pod której stałą opieką pokrzywdzony pozostaje. W przypadku śmierci pokrzywdzonego prawa, które przysługiwałyby mu na mocy prawa, mogą wykonywać najbliżsi krewni, a w przypadku ich nieujawnienia lub nieujawnienia – prokurator.
Między innymi w zależności od roli pokrzywdzonego w zakresie wszczęcia postępowania karnego przestępstwa można podzielić na:
- przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego, czyli z urzędu, tj. z inicjatywy organu ścigania i niezależnie od woli pokrzywdzonego (art. 10 § 1 k.p.k.)
- przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego, ale na wniosek pokrzywdzonego (art. 12 § 1 k.p.k.)
- przestępstwa z oskarżenia prywatnego, tj. na skutek złożenia przez pokrzywdzonego skargi bezpośrednio do sądu (art. 59 § 1 k.p.k.)
Zasadą jest, że zgodnie z zasadą legalności przestępstwa ścigane są z urzędu i niezależnie od woli pokrzywdzonego, czyli nawet wtedy, gdy pokrzywdzony nie wysuwał wobec sprawcy żadnych roszczeń. Mając na uwadze, że przestępstwo jest sprzeczne z interesem publicznym, prokurator ma obowiązek wnieść i wesprzeć oskarżenie w imię tego interesu.
W sprawach o przestępstwa ścigane na wniosek postępowanie prowadzone jest z urzędu po złożeniu wniosku. Wniosek w postępowaniu przygotowawczym można cofnąć za zgodą prokuratora, a w postępowaniu sądowym za zgodą sądu, z wyjątkiem przestępstwa zgwałcenia (art. 197 kk).
Istnieje jednak szczególna kategoria przestępstw, które jedynie pośrednio szkodzą interesowi publicznemu i bezpośrednio szkodzą interesowi prywatnemu ofiary, np. zniewaga. Charakteryzują się znacznie mniejszą szkodliwością społeczną, dlatego w tych przypadkach oskarżenie pozostawia się ofierze na cały proces. Są to przestępstwa z oskarżenia prywatnego.
Pokrzywdzonym jest osoba, której uzasadnione interesy są bezpośrednio naruszone lub zagrożone przestępstwem. Wprowadzane są np. poszczególne elementy. życie, zdrowie, własność, wolność, honor, bezpieczeństwo komunikacji itp.
W procesie przygotowawczym pokrzywdzony ma prawo do naprawy lub wykonywania czynności związanych z czynnościami (art. 315 par. 1 kpk np.: przesłuchanie, np.: składa wniosek, odbywa się na miejscu, godzin, osób lub rzeczy, Ponadto pokrzywdzony ma prawo do uczestniczenia w wymaganych czynnościach dowodowych (art. 2 art. 315 kpk) czynności lub innej czynności (art. 317 kpc) Prokurator może odmówić podjęcia działanie w związku z wyrażeniem zainteresowania lub dochodzeniem (część 2 art. 317 kpc) dochodzeniem lub postępowaniem (ust. 5 art. 156 kpc) Posiadam kopię szwedzkiej kopii, jako Szwed lub uczestnicy miał prawo, także prawo do zarządzania wraz z jego autorem (autor szwedzki 157 § 3).
Organ przygotowawczy jest obowiązany przekazać pokrzywdzonemu odpis postanowienia o dopuszczeniu zeznań biegłych, instytucji naukowych lub badań, a także udzielić pokrzywdzonemu zgody na przeprowadzenie przesłuchania w trakcie przesłuchania i zapoznać się z wnioskiem (art. 318) . kodeksu postępowania karnego).
Podczas operacji lub śledztwa pokrzywdzony ma prawo na podstawie określonych przepisów i nakazów wydanych w ramach aktu przygotowawczego (art. 459 ust. 1, art. 465 ust. 1 i art. . decyzje o odmowie wszczęcia, zakończenia i zawieszenia postępowania (część 1 art. 306 KPC). Pokrzywdzony jest informowany o istnieniu przekazania lub dochodzenia, o przesłaniu do sądu wiadomości lub o przesłaniu do sądu wniosku o warunkowe umorzenie postępowania.
Podczas operacji lub śledztwa pokrzywdzony ma prawo na podstawie określonych przepisów i nakazów wydanych w ramach aktu przygotowawczego (art. 459 ust. 1, art. 465 ust. 1 i art. . decyzje o odmowie wszczęcia, zakończenia i zawieszenia postępowania (część 1 art. 306 KPC). Pokrzywdzony jest informowany o istnieniu przekazania lub dochodzenia, o przesłaniu do sądu wiadomości lub o przesłaniu do sądu wniosku o warunkowe umorzenie postępowania.
Radcą prawnym lub innym podmiotem tej instytucji lub organu wyższego może być również pełnomocnik instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej. Prawa do korzystania z usług graficznych, pełne osoby prawne, prawa autorskie, prawa autorskie, umowy własne lub prawne.
Właściwość inauguracji ofiary może działać jako oskarżyciel posiłkowy, oskarżyciel prywatny lub cywilny.