Warto odnotować, iż w przypadku oświadczeń woli złożonych pod wpływem reklamy wprowadzającej w błąd mogą niekiedy znaleźć zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego dotyczące wad oświadczeń woli [1].
Chodzi tu o wadę oświadczenia woli w postaci błędu. Powołanie się na błąd przez osobę, która dokonała czynności prawnej pod jego wpływem, umożliwia korektę złożonego przez nią oświadczenia woli, jeżeli spełnione zostaną dwie przesłanki tj. błąd dotyczy treści czynności prawnej (art. 84 § 1 kc) i jest błędem istotnym (art. 84 kc § 2 kc) [2].
Pamiętać należy, iż istotność błędu może być oceniana według dwóch kryteriów [3]:
- subiektywnego (tzn. „błądzący” nie złożyłby danego oświadczenia woli, gdyby znał rzeczywisty stan rzeczy);
- obiektywnego (tzn. nikt racjonalnie myślący nie złożyłby danego oświadczenia woli, gdyby znał rzeczywisty stan rzeczy).
W praktyce wymiaru sprawiedliwości większą wagę przywiązuje się do kryterium obiektywnego. Wymagane jest jednak wykazanie związku przyczynowego pomiędzy błędem, który wywołał mylne wyobrażenie o rzeczywistości, a złożeniem określonego oświadczenia woli . Przykładowo w jednym z wyroków SN stwierdził, iż „przepis art. 84 § 1 k.c., który w stosunkach pracy ma odpowiednie zastosowanie na podstawie art. 300 k.p., zezwala na uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, o ile błąd dotyczy treści czynności prawnej. Błąd co do pobudki, a więc odnoszącej się do sfery psychicznej motywacji składającego oświadczenia woli, która wpłynęła na dokonanie czynności prawnej, nie uzasadnia uchylenia się od skutków złożonego oświadczenia woli na podstawie art. 84 k.c”[4].
Przesłanka istotności błędu nie musi być spełniona w przypadku gdy mamy do czynienia z podstępem, tj. błędem celowo wywołanym (art. 86 kc). Powód jednak musi wykazać związek przyczynowy pomiędzy podstępem, który wywołał mylne wyobrażenie o rzeczywistości, a złożeniem określonego oświadczenia woli[5].
[1] art. 84 kc i n. dotyczący oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu
[2] R. Sagan, R. Skubisz red., Prawo… op. cit. s. 21
[3] J. Jezioro [w:] U. Kalina – Prasznic red., Encyklopedia prawa, Warszawa 1999, s. 60
[4] Wyrok SN z dn. 31 sierpnia 1979r. I PR 51/79 (LEX nr 14504)
[5] E. Nowińska, Zwalczanie… op. cit. s. 102