Z dniem 01 stycznia 2002 r. weszła w życie nowa Ustawa o transporcie drogowym (Dz.U. z 2001 r. nr 125, poz. 1371). Ustawa ta reguluje kompleksowo krajowy i międzynarodowy przewóz osób i rzeczy. (W polskim prawie brakowało dotąd przepisów regulujących krajowy przewóz rzeczy). Zmiany w obowiązujących przepisach wynikają z konieczności dostosowania prawa polskiego do przepisów Unii Europejskiej.
Ustaw ta dotyczy:
- krajowego transportu drogowego
- międzynarodowego transportu drogowego
- niezarobkowego krajowego przewozu drogowego
- niezarobkowego międzynarodowego przewozu drogowego
Podjęcie i zarobkowe wykonywanie transportu drogowego wymaga uzyskania odpowiedniej licencji zwanej dalej „licencją”.
Licencji udziela się na czas określony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat.
Przedsiębiorcy udziela się licencji, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
- członkowie organu zarządzającego osoby prawnej, osoby zarządzające spółką jawna lub komandytową lub osoby prowadzące działalność gospodarczą spełniają wymóg dobrej reputacji.
- przynajmniej jedna z osób zarządzających przedsiębiorstwem legitymuje się certyfikatem kompetencji zawodowych
- posiada zabezpieczenie w wysokości:
- 9000 euro na pierwszy pojazd
- 5000 euro na każdy następny pojazd
Transport drogowy osób, wykonywanie takiego rodzaju transport wymaga zezwolenia na przewozy regularne i regularne specjalne wydanego:
- w transporcie krajowym przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta
- w międzynarodowym transporcie drogowym – przez ministra właściwego do spraw transportu
Wykonywanie przewozów wahadłowych okazjonalnych międzynarodowym transporcie drogowym wymaga zezwolenia wydanego przez ministra właściwego do spraw transportu
Wykonywanie przez zagranicznego przewoźnika drogowego przewozu kabotażowego na terenie polski wymaga zezwolenia na przewóz kabotażowy wydanego przez ministra właściwego ds. transportu.
Transport drogowy rzeczy, wykonywanie takiego transportu drogowego rzeczy na terytorium polski przez zagranicznego przewoźnika drogowego wymaga zezwolenia ministra właściwego ds. transportu, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Zezwolenie może zostać udzielone na okres nieprzekraczający jednego roku. Przepisy te stosuje się również w przypadku przejazdu pojazdu samochodowego bez ładunku. Wykonywanie międzynarodowego transportu kombinowanego nie wymaga posiadania zezwolenia zagranicznego ani zezwolenia polskiego przez przewoźnika zagranicznego, jeżeli w umowach międzynarodowych, którymi rzeczpospolita Polska jest związana, przewidziano wzajemne zwolnienie w tym zakresie. Transport kombinowany, – w którym samochód ciężarowy, przyczepa, naczepa, nadwozie wymienne lub kontener korzysta z drogi w początkowym lub końcowym odcinku przewozu a na innym odcinku z usługi kolei, żeglugi śródlądowej lub transportu morskiego, przy czy odcinek morski przekracza 100 km w linii prostej.
Przewozy na potrzeby własne mogą być wykonywane po uzyskaniu zaświadczenia potwierdzającego zgłoszenie przez przedsiębiorcę prowadzenia przewozów drogowych jako działalności pomocniczej w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej. Zaświadczenie oraz wypis z zaświadczenia wydaje właściwy dla siedziby przedsiębiorstwa organ. Niezarobkowy międzynarodowy przewóz drogowy może wymagać uzyskania odpowiedniego zezwolenia, jeżeli umowy międzynarodowe, którymi Polska jest związana tak stanowią. Przy wykonywaniu niezarobkowego międzynarodowego przewozu drogowego osób wymagany jest formularz jazdy.
Zwolnienia z obowiązku uzyskania zezwolenia mogą być przewozy w ramach pomocy humanitarnej, medycznej lub w przypadku klęski żywiołowej, zwolnienie takie wydaje minister właściwy ds. transportu.
Nadzór i kontrola dokumentów, jakie powinien posiadać kierowca podczas przewozu są to:
- wypis z licencji
- dowód uiszczenia opłaty za korzystanie z dróg krajowych
- zapisy urządzenia rejestrującego samoczynnie czas jazdy, postoju i odpoczynku
- w transporcie międzynarodowym odpowiednie zezwolenia
- odpowiednie dokumenty przy przewozach materiałów niebezpiecznych (ADR)
- świadectwo ATP
- zezwolenie na przejazd pojazdu z ładunkiem lub bez, o masie, naciskach osi lub wymiarach przekraczających wielkości określone w przepisach
- dokumenty wymagane przy przewozie zwierząt
- w transporcie międzynarodowym